เผยแพร่ครั้งแรก 29/4/2557 ที่บล็อกเก่า

ปลายนิ้วจับเศษเหรียญรูปีแน่น ซุกไว้ในกระเป๋ากางเกงยีนส์
จะยังไงก็เอาออกมาไม่ได้ แม้จะอยากยื่นให้เด็กตัวน้อยที่เดินขนาบข้างใจจะขาด

“only 20 rupee, I show you” เขาทำมือวาดวงกลางอากาศ ตามตื๊อขอเป็นไกด์พาเที่ยวชม Fatehpur Sikri เมืองอะกรา (ไทยเรียก อัครา) รัฐอุตตรประเทศ อินเดีย

เด็กชายสองคน ผิวคล้ำ แก้มเปรอะฝุ่น ตาเศร้า คนหนึ่งอายุ 10 ขวบ เสื้อยืดสีเทาเปื้อน อีกคน 8 ขวบเสื้อสีฟ้า เดินผ่านการกดทับทรมานของแสงแดดเคียงข้างพวกเรามาหลายนาทีแล้ว

กะไม่ถูก ว่านานเท่าไหร่ ความร้อนแบบเผาไหม้ทำให้มิติกาลเวลาถูกยืดขยายจนอาจเกินจริง
แต่เขาก็ยังคงเดินพูดมาตลอดทาง ด้วยชุดประโยคเดิมๆ แต่ประกอบด้วยท่วงท่าป็นมืออาชีพน่าตื่นตาตื่นใจ และภาษาอังกฤษที่คล่องคอ ราวกับมีผู้ใหญ่อายุยี่สิบกว่าเข้าไปสิงร่าง หว่านล้อมให้เรายื่นเงินเพียง 20 รูปีให้ แลกกับ “I show you” พาไปดูฟาเตฯ สถานที่ที่คนต่างถิ่นอย่างพวกเราคาดเดาสถานการณ์เบื้องหน้าไม่ออกเลยจริงๆ อย่างมากก็ภาพนิ่งใน lonely planet

ในภาพเหล่านั้น เราไม่ได้สัมผัสความร้อนของเปลวแดด และไม่เห็นสถานการณ์ที่เหล่าคนท้องถิ่นกระจัดกระจายอยู่โดยรอบ ตื๊อขอให้เราจ้างตลอดทาง

แค่เห็นว่าภาพมันสวยดี
ส่าหรีสะบัดตัดกับก้อนอิฐก้อนหิน สถาปัตยกรรมที่น่าเอามาทำเป็นโปสการ์ด

แต่ตอนนี้แม้ตายังทำได้แค่หรี่มองพื้นถนนข้างหน้า เพราะเปลวเจิดจ้าเดือนเมษา ทำให้รูม่านตาโอดครวญ ไม่ใส่ใจความงามที่ต้องแหงนหน้าขึ้นสู้ฟ้า

“ถ้าจ้างผม คนพวกนั้นจะไม่มีรบกวนคุณ แต่ถ้าไม่ พวกเขาก็จะคอยรังควาญคุณตลอด”
ดูไม่ใช่การต้อนรับที่ดีเท่าไหร่ การโน้มน้าวของเด็กตัวกระจ้อยกลายเป็นถ้อยความข่มขู่

ท่าทีสนใจสนใจนิดๆ ของพวกเราสี่คนในตอนแรก สะบัดเปลี่ยนเป็นใบหน้าเฉยเมย อารมณ์ขุ่นกับความร้อน และระยะทางที่เหมือนไม่มีที่สิ้นสุด

แต่เด็กสองคนนั้นก็ยังพูดต่อไป
พูดจนเกินค่าแรง 20 รูปีที่พวกเขาเรียกร้อง
20 รูปี 10.6 บาทไทย ใครจ้างให้เราเดินตากแดดนานขนาดนี้ แม้โดยไม่ต้องพูด เป็นเราก็คงไม่ทำ

ร้อนฉิบหาย

เงยหน้ามองด้านข้างของเพื่อนร่วมทริป เป็นเชิงปรึกษา
เราถามด้วยการไม่ถาม “เราให้เขาดีไหม”
เขาตอบด้วยการไม่ตอบ แต่ก้าวฉับๆ ต่อไป
“อย่า”

เหงื่อชุ่มฝ่ามือในกระเป๋ากางเกงยีนส์ เหรียญลื่นหลุดลงที่ก้นถุงกระเป๋า

“โน” เราชายตามอง อยากยิ้มแต่ไม่มีแรงจะยิ้มให้ และรู้ว่าไม่ควรยิ้มให้ความหวังใคร

ใกล้ถึงปากประตู เด็กโต ใช้ไม้ตายก่อนเราเดินข้ามถนน

“you see?, he has no shoe” เขาพูดด้วยสำเนียงฮินดี ออกเสียง “ซู” เต็มปาก แต่การผายมือแรงๆ ลงไปที่ฝ่าเท้าเปลือยเปล่าของเด็กเล็ก ที่ก้าวฉับบนพื้นลาดยางระอุร้อน ทำให้เราชะงักเท้าลงหนึ่งจังหวะ

สัด
เราอุทานในใจ
แค่ 10 บาทเองนะเว่ย ให้เขาไปเถอะ

ไม่ได้! ให้หนึ่งคน คนที่เหลือก็จะตามมา
นักท่องเที่ยวเก่าๆ เขาก็เตือน นี่มันไม่ใช่การท่องเที่ยวที่ถูกต้อง

คำถามเรื่องมนุษยธรรมก้องกังวาน แทรกกับคลื่นเสียงจากองค์ความรู้พื้นฐานการเที่ยวอินเดียที่นัดแนะกันมา — อย่าให้เงินขอทาน อย่าจ้างไกด์เถื่อน อย่าสงสาร ฯลฯ

อย่ารักเด็กผิดเวลา

พวกเขาหยุดเดินตามมาแล้ว ภาพสุดท้ายที่เห็นปลายตา คือเด็กเสื้อขาว เอามือโอบไหล่น้อง พูดด้วยสำเนียงไม่สบอารมณ์ แล้วก้าวย้อนเส้นทาง ไปดักนักท่องเที่ยวกลุ่มอื่นๆ ต่อไป

เหลือเพียงเราสี่คน เดินเงียบๆ แบกเหงื่อเต็มแผ่นหลัง เสียงเด็กสองคนนั้นยังเล่นซ้ำอยู่ในหัว เหมือนพวกเขายังไม่ได้จากไปไหน ลีลาการโบกไม้โบกมือ เหมือนนักพูดที่ฝึกฝนศิลปะนี้มาเนิ่นนาน มีทั้งชี้ขึ้นอากาศ ตวัดเข้าตัว ผายออก หมุนวน ทำให้คนเดินฟังเกิดความสนใจ

เราถามขึ้น
“ใครสอนเด็กพวกนี้ ..เก่งเนอะ”

ไม่ต้องพูดถึงคอร์สภาษาอังกฤษสำหรับไกด์เด็ก แม้แต่หลักสูตรชั้นประถม เราไม่คิดว่าเขาจะมีโอกาสได้เรียน

หลังซดน้ำจากขวด พี่ใหญ่ในทริป เอ่ยขึ้นเรียบๆ

“ความแร้นแค้นมั้ง”