วันนี้เป็นวันที่แปลหนังสือรวมเรื่องสั้น Dream Storeys เสร็จ หลังจากใช้เวลาทำงานนี้มาเกินหนึ่งปี ตั้งแต่เริ่มเขียนใบสมัครขอทุนจากหน่วยงานวัฒนธรรมของสิงคโปร์ (แต่สุดท้ายก็ไม่ทัน)

นี่คือตารางการทำงานที่ผ่านๆ มา จะเห็นว่าหายไปพักใหญ่ๆ ช่วงที่หายไปนานสุดก็คือปีนึงเลย

เราตั้งชื่อหนังสือเล่มนี้ในภาษาไทยกันว่า ‘จินตนา-อาคาร’ เป็นรวมเรื่องสั้นที่เกิดจากการไปสัมภาษณ์สถาปนิกชาวสิงคโปร์ แล้วเอาไอเดียนั้นมาแต่งเรื่องสั้น แต่ละเรื่องจะมีอาคารในฝันเป็นแกนหลัก ผู้เขียนจึงตั้งชื่อเล่นกับคำพ้องเสียง Storeys-Stories

ถ้าใครสนใจว่าเรื่องมันเกี่ยวกับอะไรบ้าง สามารถอ่านรีวิวหนังสือ Dream Storeys ใน The Momentum

ที่ใช้เวลาแปลนาน มีทั้งเหตุผลชีวิตด้านอื่นๆ ที่พัวพัน และความยากของภาษาอังกฤษในบริบทสิงคโปร์ ซึ่งจะมีคำจีนปะปนมาเป็นพักๆ รวมทั้งการถอดเสียงคำอ่านชื่อคนและสถานที่ที่ไม่คุ้นเคยด้วย

ในที่สุด คาดว่าหนังสือเล่มนี้น่าจะตีพิมพ์เสร็จภายในปีนี้ โดยสำนักพิมพ์ไจไจบุ๊คส์

เรื่องแต่งผสานเรื่องจริง ความไม่เซอเรียลในยุคเฟคนิวส์

Clara Chow ผู้แต่งเรื่องนี้เป็นนักข่าว แบ็คกราวด์ที่ส่งให้ในความสนุกล้ำยุคของฉากและสถานการณ์ เธอได้ยัดไส้ประเด็นความเหลื่อมล้ำจากทุนนิยม การต่อต้านอำนาจรัฐ การละเมิดสิทธิมนุษยชน ตามสไตล์นักข่าวที่ได้รับรู้ฮาร์ดนิวส์ในประเทศมาด้วย

ก่อนเริ่มเรื่องสั้นแต่ละเรื่อง Dream Storeys ได้แทรกบทสัมภาษณ์สถาปนิกของสิงคโปร์แต่ละคน และในเนื้อเรื่องยังมีการผสมกันระหว่างเรื่องจริงและเรื่องแต่ง ยกเอาเหตุการณ์ในข่าวมาใส่ในเรื่อง ปะปนกับ ‘ข้อเท็จจริงสำหรับเรื่องเล่า’ ที่ Clara จินตนาการขึ้นมาเอง

ยกตัวอย่างเช่น คดีประวัติศาสตร์ (เรียกว่า “เหตุการณ์ลาจู”) บนเกาะปุเลา บูกอม เกาะในสิงคโปร์ มีผู้ก่อการร้ายชาวญี่ปุ่น-ปาเลสไตน์จำนวน 4 คน ขึ้นไปวางระเบิดโรงกลั่นน้ำมันเชลล์ และจี้ปล้นเรือลาจูเพื่อหลบหนี โดยมีจุดประสงค์เพื่อต่อต้านจักรวรรดินิยมและบรรษัทน้ำมันข้ามชาติ

อย่างไรก็ตาม ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับเหตุการณ์นี้ในเรื่อง คลาดเคลื่อนจากวิกิพีเดีย คือในเรื่องบอกว่าผู้ก่อการนำระเบิดไปเพียง 3 ลูก จริงๆ พวกเขานำไปมากถึง 12 ลูก แต่จุดระเบิดไปได้แค่ 3 ลูก และยังมีการแต่งเติมเรื่องราวบทสนทนาและสีหน้าท่าทาง ระหว่างที่พวกเขาแสร้งทำเป็นนักตกปลาแล้วขอติดเรือชาวประมงมาเลย์ไปลงเกาะปุเลาบูกอมด้วย

Clara ยังสร้างเส้นแบ่งเรื่องแต่งกับเรื่องจริง ด้วยการแต่งชื่อบริษัทน้ำมันเชลล์ขึ้นใหม่ เป็นบริษัทแคลม หรือหอยกาบ

ความคลาดเคลื่อนนี้ไม่ได้ดูร้ายแรง เมื่อเราคิดเสียว่าทั้งหมดนี้เป็นเรื่องแต่ง และรายละเอียดย่อมต้องถูกถักทอขึ้นเพื่อให้เห็นภาพจินตนาการชัดเจน ในขณะที่โลกแห่งความจริง ข่าวสารถูกปั้นแต่งจนน่าขบขัน แต่กลับไม่มีใครเอะใจในตรรกะของเรื่องราวที่สุดแอบเสิร์ด

ในเรื่องยังพูดถึง หินโกปี้ หรือ ‘หินกาแฟ’ ซึ่งอันนี้มีอยู่จริงๆ บนเกาะหนึ่งในหมู่เกาะมอรอไตในอินโดนีเซีย เป็นหินที่ปล่อยกลิ่นกาแฟออกมา แม้ว่าจะอยู่กลางทะเลกว้างและไม่มีการปลูกกาแฟในบริเวณนั้นเลย! บางทีเรื่องจริงมันก็ดูเป็นข่าวลวงได้เหมือนกันนะเนี่ย

เมื่อความสร้างสรรค์เชิงสถาปัตย์ผสานกับวรรณกรรม

คำถามที่ Clara ใช้ถามสถาปนิกสิงคโปร์ 9 คน ในเรื่องเล่าทั้ง 10 เรื่อง มีแพทเทิร์นเดียวกัน โดยปรับเปลี่ยนถ้อยคำบ้าง เช่น

คุณอยากจะสร้างอาคารอะไรในสิงคโปร์ หากไม่มีข้อจำกัดด้านพื้นที่ งบประมาณ หลักฟิสิกส์ ฯลฯ

หากคุณสามารถรื้อฟื้นโปรเจ็กต์เก่าๆ ของตัวเองที่ไม่ได้สร้างขึ้นจริง โปรเจ็กต์ที่ว่านั้นคืออะไร

อาคารหลังนั้นจะเปลี่ยนสิงคโปร์หรือคนสิงคโปร์ไปอย่างไร หากว่ามันมีอยู่

ที่มาภาพ: สำนักพิมพ์ Ethos Books

เธอนำคำตอบที่ได้ ไม่ว่าจะเป็นคอนเซปต์ภาพรวม หรือเพียงคำสำคัญบางอย่าง มาออกแบบอาคารในจินตนาการของนักเขียนต่อ มันจึงไม่ใช่พิมพ์เขียวจากสถาปนิกผู้ตอบ 100% แต่ผสานความแฟนตาซีเหลือล้นของนักเขียน นำไปสู่เรื่องราวชีวิตที่โลดแล่นอยู่ใน/รอบๆ อาคารเหล่านั้น

สนับสนุนเพื่อสร้างสรรค์ ไม่ใช่กั้นขวาง

หนังสือเล่มนี้เขียนขึ้นมาโดยได้รับการสนับสนุนจาก NAC (National Arts Council Singapore) ซึ่งเป็นหน่วยงานส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม ให้ทุนสนับสนุนโครงการหลายอย่างของชาวสิงคโปร์

ที่น่าสังเกตก็คือ ดูเหมือน ‘การสนับสนุน’ นี้จะไม่มีได้พ่วงแพ็กเกจนักเขียนต้องเซนเซอร์ตัวเองแต่อย่างใด หลายครั้ง คลาราเขียนจิกกัดประเทศตัวเอง ประเทศเกาะเล็กๆ ที่คนชาติอื่นมองว่าเศรษฐกิจเจริญรุดหน้าในหลายๆ ด้าน แต่ Clara ก็ดูไม่พึงพอใจกับระบบการเมือง ความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจ หรือการออกแบบเมืองที่ไร้ชีวิตชีวา (ซึ่งเดี๋ยวนี้ก็อาจเปลี่ยนไปแล้ว) หากใครอ่านพบ คงมีวลี ‘ชังชาติ’ โผล่มาแน่ๆ

อาจเป็นไปได้ว่าด้วยความที่เป็นนักข่าว ตัวละครสุดท้ายที่เล่าเรื่องปิดจบทั้งหมดในตอนอวสาน คือนักข่าว ผู้ทำหน้าที่เพียงเฝ้ามองและบันทึกอยู่ห่างๆ (“เราต้องกันตัวเองออกมาจากข่าวที่กำลังเล่า”) จนกระทั่งสถานการณ์บอกให้เข้าร่วมกับเรื่องราว สุดท้ายก็เลยโดนหางเลขไปด้วย